Ένας από τους στόχους του έργου AGFORWARD είναι να προωθήσει τη χαρτογράφηση και την ποσοτικοποίηση της αγροδασοπονίας στην Ευρώπη. Ο Michael de Herder και οι συνάδελφοί του έχουν παρουσιάσει πρόσφατα μια έκθεση που κάνει μια πρώτη προσπάθεια να στρωματωθούν και να ποσοτικοποιηθούν οι αγροδασικές πρακτικές στην Ευρώπη, χρησιμοποιώντας τις κατηγορίες που υιοθετήθηκαν στο πρόγραμμα AGFORWARD, δηλαδή αγροδασικά συστήματα υψηλής φυσικής και πολιτισμικής αξίας, αγροδασικά συστήματα με δέντρα υψηλής αξίας, όπως είναι τα ελαιόδενδρα και τα οπωροφόρα , και αγροδασικά συστήματα που στοχεύουν στην παραγωγή αροτραίων και ζωικών προϊόντων.

Στο έργο AGFORWARD, ως αγροδασοπονία ορίζεται "η πρακτική της σκόπιμης ενσωμάτωσης ξυλώδους βλάστησης (δένδρων ή θάμνων) σε γεωργικές καλλιέργειες ή / και ζωική παραγωγή για αξιοποιηθούν επωφελώς τις οι προκύπτουσες οικολογικές και οικονομικές αλληλεπιδράσεις". H παρούσα έκθεση; βασίζεται σε μια προκαταρκτική ανασκόπηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας και των βάσεων δεδομένων που σχετίζονται με τις αγροδασικές ς πρακτικές σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι δομημένη σύμφωνα με τον στόχο των τεσσάρων δικτύων αγροδασικών πρακτικών στο έργο, δηλαδή αγροδασικά συστήματα υψηλής φυσικής και πολιτισμικής αξίας, αγροδασικά συστήματα με δέντρα υψηλής αξίας, όπως είναι τα οπωροφόρα, τα ελαιόδεντρα και, οι καστανιές, και αγροδασικά συστήματα που στοχεύουν στην παραγωγή αροτραίων και ζωικών προϊόντων.

Τα αγροδασικά συστήματα με δέντρα υψηλής φυσικής και πολιτισμικής αξίας είναι ευρέως γνωστή ως "δασολίβαδα ". Υπάρχει σημαντική βιβλιογραφία σχετικά με τα dehesas στην Ισπανία και τα montados στην Πορτογαλία, τα οποία καλύπτουν περίπου 4,6 εκατομμύρια εκτάρια. Ωστόσο, οι Papanastasis et al. (2009) αναφέρουν επίσης 1,9 εκατομμύρια εκτάρια περίπου αγροδασικών εκτάσεων στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων και των βοσκόμενων δασών καθώς και των δρυών μέσα σε γεωργικές εκτάσεις. Μια έκταση 279.000 εκταρίων περίπου αναφέρεται ότι αποτελείται από δασολίβαδα δρυός στην Ιταλία. Οι περιοχές των δασολίβαδων και των δασικών λειμώνων βόρεια της Μεσογείου είναι μικρότερες, αλλά εξακολουθούν να είναι σημαντικές (403.000 εκτάρια). Σε αυτή την προκαταρκτική αναφορά, δεν περιλαμβάνονται οι βοσκόμενες περιοχές στην Πολωνία, Ρουμανία και Βουλγαρία. Εάν αυτές είχαν συμπεριληφθεί, τότε η έκταση των δασολίβαδων στην Κεντρική Ευρώπη θα ήταν μεγαλύτερη. Επίσης αναφέρεται ότι η έκταση με φυτοφράχτες στο Ηνωμένο Βασίλειο (εκτός της Βόρειας Ιρλανδίας) και η περιοχή των διάσπαρτων δέντρων και φυτοφραχτών στη Γαλλία καλύπτει 460.000 εκτάρια περίπου. Όσον αφορά την έκταση, η μεγαλύτερη αγροδασική πρακτική που αναφέρεται (41,4 εκατομμύρια εκτάρια) είναι η εκτατική εκτροφή ταράνδων στη Σουηδία, τη Νορβηγία και τη Φινλανδία.

Στην επόμενη ενότητα εξετάζονται τα αγροδασικά συστήματα με δέντρα υψηλής αξίας. Είναι αυτά που κυριαρχούνται από οπωροφόρα δένδρα(συμπεριλαμβανομένου και του Streuobst) και καλύπτουν τουλάχιστον 1.227.000 εκτάρια. Υπάρχουν επίσης σημαντικές περιοχές αγροδασικών συστημάτων με ελαιόδενδρα (539.000 εκτάρια), αμπέλια (276.000 εκτάρια), καστανιές (111.000 εκτάρια), χαρουπιές (92.000 εκτάρια) και πεύκα (536.000 εκτάρια). Αντίθετα, λίγες αναφορές βρέθηκαν σχετικά με την περιοχή της πρόσφατης ενσωμάτωσης δέντρων έξω από τα δάση σε συστήματα αροτραίων καλλιεργειών και αγροτικών ζώων (περίπου 25.000 εκτάρια). Αυτό παραμένει ένας μελλοντικός τομέας έρευνας.

Συνδυάζοντας τα ανωτέρω συνάγεται ότι τα αγροδασικά συστήματα στην Ευρώπη καταλαμβάνουν τουλάχιστον 52 εκατομμύρια εκτάρια, ή τουλάχιστον 10,6 εκατομμύρια εκτάρια εξαιρουμένης της εκτατικής εκτροφής ταράνδων. Η τιμή αυτή είναι ουσιαστικά μεγαλύτερη από τα 3,3 εκατομμύρια εκτάρια που ταξινομούνται ως "αγροδασοπονία" στο σύστημα ταξινόμησης CORINE Land Cover. Υποστηρίζεται επίσης ότι η διαφορά αυτή μπορεί να εξηγηθεί με τις εκτάσεις που ταξινομούνται στις κατηγορίες του CORINE ως "ετήσιες καλλιέργειες που συνδέονται με μόνιμες καλλιέργειες" και "γεωργικά μωσαϊκά με σημαντική φυσική βλάστηση". Η τιμή των τουλάχιστον 10,6 εκατομμυρίων εκταρίων αντιπροσωπεύει περίπου το 6,5% της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης στην Ευρώπη. Ωστόσο, το ποσοστό της χρησιμοποιούμενης γεωργικής γης που περιλαμβάνει αγροδασικές καλλιέργειες αναφέρεται ότι κυμαίνεται από 50% περίπου στην Ελλάδα και την Πορτογαλία έως τις χαμηλότερες τιμές στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη.

Παρά την περιορισμένη βιβλιογραφία, η παρούσα έκθεση παρέχει μια αρχική κατανομή και ποσοτικοποίηση της αγροδασοπονίας στην Ευρώπη. Οι μελλοντικές εργασίες θα επιδιώξουν την προσθήκη δεδομένων από τις περιοχές για τις οποίες λείπουν στοιχεία και θα επικεντρωθούν στον τρόπο με τον οποίο βάσεις δεδομένων, όπως η Land Use/Cover Area Frame Statistical Survey (LUCAS), μπορούν να βοηθήσουν στον προσδιορισμό αγροδασικών περιοχών στην Ευρώπη.

den Herder, M., Burgess, P.J,., Mosquera-Losada, M.R., Herzog, F., Hartel, T., Upson, M., Viholainen, I. and Rosati, A. (2015). Προκαταρκτική διαστρωμάτωση και ποσοτικοποίηση της γεωργικής δασοκομίας στην Ευρώπη. Έκθεση Milestone 1.1 για το ερευνητικό πρόγραμμα του 7ου ΠΠ7: AGFORWARD 613520. (22 Απριλίου 2015). 57 σελ

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτό το έργο, παρακαλώ επικοινωνήστε με τον Michael den Herder: michael.denherder@efi.int